Martes, Nobyembre 25, 2008
Kabataan sa Bag – ong Panahon
Handum sang tanan
maayong pangabuhian.
Amo ang rason sang eskwelahan
Pero bal - an nga ang iban
Chicks kag allowance ang ginakabudlayan.
Ikaw, ako, mga kabataan.
Pareho’ng salaguron sang mga ginikanan.
Apang bal – an ang rason sa suportang padayon
‘gud mag – angkon kita
bwasdamlag nga matahum.
Apang aton dumdumon
ang kagarot sang panahon.
Damu krimen kay lapnagon ang kaimulon.
Sa lugar kun diin kaw halin
Piho, damu ang obra.
Apang hambal sang gobyerno
‘di bale kay indi lang man kita
Ang Amerika gani tumba ang ekonomiya
Damu nadulaan obra, kag pagsalig sa sistema.
Daku ang epekto sa aton ekonomiya
May pila ka bangko ang nadisgrasya
Ang mercado nadula kumpiyansa
Sigurado’ng paskwa sang iban, mala – mala!
‘Di mapaktan ang saka sang krudo
ini nagadikta sa presyo sang produkto
Hambal ni nanay,sang una nga panahon
Ang lima ka pisos manggad run
Apang subong, isa ka Tide sachet ang pwede baklon.
Indi maayo ang sitwasyon
Apang kita maswerte gihapon
Padayon nga nagatuon
para lab – uton ang mga handum
Apang nagabatyag bala kita?
Ang iba sa aton nag – untat tuon
kay pegado gid ang ila sitwasyon?
Ang iba sa aton,
nag – untat tuon kay gin – una tumba amu ang botelya
Kita’ng kabataan dire sa eskwelahan
nahangpan bala naton ang mga ginakanan?
Ang iba nagahilibion
sa tagsa ka pagbayad sang aton nga tuition.
Daku ang hangkat sa aton ikasarang
Damu ang nagahulat sa aton paghulag
Ang tanan nagabantay sa aton himuon
Bilang pagsabat sa hangkat sang panahon.
Damu sang palaligban tanda sang kagamu
ginamo para sa dason nga eleksyon
Si BF ang nagakanta sa telebisyon
ang iban nga kasumpong sagi itsa isyu sang korupsyon.
Kun eleksyon ang paagi sa pagbaylo sang sitwasyon
Pa’no lang abi ini?
Nagadula sang aton paglaum
para sa mas masanag nga palaabuton.
Kay sin – o kita magasalig?
Kay sin – o kita magasandig?
Kay sin – o kita magaampo?
Agud nga ang sitwasyon sa gihapon, mangin matinlo?
Ang sabat yara sa aton mga kabataan
Gani ang ila bwasdamlag aton amligan.
Sa pagkilala sa mensahe sang aton baganihan
Nga ang kabataan ang paglaum sang tanan.
Padayunon ta ang pagsalig sa mga kabataan.
Padayunon ta ang pagsalig sa ila ikasarang.
Giyahan, buligan para magsanyug ang ila nabal – an
Una nga tikang sa pagpakusog sa aton kabataan.
Wala sang iban nga maamlig sa amun, kundi kamu!
Updi kami sa pagtukod sang mapag – on nga balay.
Updi kami sa pagpanday sang mapag – on nga pamilya.
Updi kami sa pagpatindog sang mapag – on nga banwa.
Gamay malang kami nga gintugyanan,
gani indi namon ya pag - uyangan.
Gamay malang kami nga ginasaligan,
kay tungod labaw kami sa kadam – an.
Batunon ta ang hangkat nila.
Pakipagbatuan ang mga upang.
Kay kita ang bag – ong kabataan.
Tanan kita ululupod sa isa ka kausa.
Tanan kita magatibyog sa isang handum.
Isa lang para sa pagsanyog.
Gani ang isa labaw sa duha… husto!
Malaysia at Pakistan kina JDV at GMA!
Bida na naman ang mga pulitiko.
Nakakapagod nang subaybayan ang episode ng mga drama ng mga pulitikong ito. May kung ilan taon na ring laman ng media ang bawat basurang lumalabas sa mga bibig nila. Ang tanong nagbago ba ang buhay ng mga Pilipino? Naghuhumiyaw pa rin sa mga resulta ng sarbey ang kahirapan ng maraming Pilipino!
Taong 2000, todo suporta ako sa mga protesta laban kay Erap. Naging laman din ako ng EDSA. Napakinggan ko rin ang makabagbag damdamin talumpati ni Bong Revilla laban sa kanyang Ninong Erap. Inisip ko noon obligasyon ko bilang iskolar ng bayan at mag - aaral ng pamantasang hirang ang lumahok at mapabilang sa mga sumisigaw ng PAGBABAGO at KATOTOHANAN. Drama lang pala ang lahat. Labo – labo na ulit. ANG DEMONYO NOON AY ANGHEL NA NGAYON. AT ANG TAKDA NOON AY TADAKLAN NA NGAYON.
Masisisi ba ako kung naging ganito ang pananaw ko? Tawagin niyo na akong apathetic. Hindi rin naman kalabisang sabihin na marami na rin ang may ganitong pananaw. Hindi lang umaabot sa electronic platforms dahil marahil sa kawalan ng access sa Internet!
ZTE Broadband deal? Ang agawan sa komisyon ng mga masisibang opisyal ng gobyerno! Idagdag pa ang mga kamag – anak nila.
Fertilizer Scam? Ang dahilan ng panghihimutok ng ibang pulitiko dahil sa na-wais-an sila ng ibang pulitiko! Nakagawa ng pera sa ilalim ng butas ng ilong nila.
Cha - cha? Abay ewan ko! Eh ano ngayon kung gusto ni GMA humaba ang kanyang termino? Para namang magiging 360 degrees ang magiging pagbabago sa Pilipinas kung iba na ang nakasalampak sa upuan ng pangulo!Pakialam ko kung naka- seatbelt si GMA sa silya niya. Kesehodang economic provisions, political provisions kahit pa yung language provisions ng Konsti ang baguhin, keber! Nasisiguro kong kagaya ng eleksyon, ang pagpanig sa isyu ay WALA ring maidudulot na mabuti kundi sakit ng kalooban at patang katawan. Sapat na sa akin na hindi nila ipagbawal ang paghinga.
Nakakiritang isipin na noong 1998 ay magkasama sina JDV at GMA laban kay Erap at Edong. (Ikinagalit ito ni Tito Sotto na umasang magiging vice presidential candidate ni GMA.) Ngayon, ang dating nilalanggam na pagsasama nina GMA at JDV ay naging simpait ng buto ng punong mahogany. Kulang na lamang ay inuman ng Cortal para tuluyang maagas. Bakit nag – iba ng linya si JDV? Bakit pumuputak na siya ngayon ng mga sintonadong awitin?
Bumalikwas si JDV upang saklolohan ang kanyang anak na hinayang na hinayang sa dapat sana’y kikitain niya sa mga Tsino. Siguro binabangungot siya gabi – gabi dahil sa panghihinayang. Sino pang binubola nila na kunyari ay di na nila kayang batahin ang korupsyon sa pamahalaan? Kung totoo ang drama nila, bakit ngayon lang? Bakit pinalampas pa ang ilang taon bago isiniwalat ang tungkol sa diumano’y maantang transaksyon nina GMA, et al.? O baka naman hindi pa nila alam na ilalaglag sila sa bandang huli kaya nagsurut – surutan muna sila nung umpisa, di kaya?
Eh kung ganun ang kwento bakit ako makikilahok sa away ng mga gahaman sa salapi? Bahala na kung hindi ko pinakinabangan ang perang isinuka ng pamahalaan! Mas mahalaga sa akin ang maging matiwasay ang buhay ko at ng mga minamahal ko sa buhay.
Nakakasawa na rin kasi ang maging MAKABAYAN kung ang mas nakararami ay sa atin ay MAKABULSA! Masikip na ang mga liwasan sa rebulto nina J.P. Rizal at Andres Bonifacio para magdagdag pa ng isang rebulto.
Batid ko na may mga kilay na tataas! May mag – aakusang breakdown of social responsibilities. Pero sana suriin din ang kalagayan ng Pilipinas at yung kalagayan ng mga simpleng mamamayan. Mainam ang pagkilos para sa mga taong may tagasalo ng mga obligasyong pampamilya. Ako kasi kakaunti lamang ang panahon ko para sa mga “makabayang” usapin.
Pilipino/ Filipino pa rin ako. Tumatayo pa rin ako nang tuwid sa tuwing tinutugtog ang “Lupang Hinirang.” Kilala ko pa rin ang mga bayani ng bansang ito. Kabisado ko pa rin ang mga institusyong panlipunan ng Pilipinas. Napakakitid ng batayan ang mga ito upang mabansagang “makabayan.”
Gayunpaman, hindi ko rin bibilhin ang mga ipinapanukala ng mga “rebolusyunaryo” na iparating/ ipakita sa lansangan ang pagiging makabayan. Kung yan lamang ang natitirang paraan ng pagpapakita ng pagiging makabayan, hahayaan ko na lamang na mabansagang akong dayuhan sa sariling bayan.
Sa ganang akin, anuman ang nagawa ko ngayon, anuman ang nakamit kong katiwasayan sa pamumuhay ay hindi ko kailaman naging utang o utang na loob sa mga pulitiko. At kahit kailan hindi sila magiging bahagi nito. Kung nakinabang man ako sa mga patakarang makro ng pamahalaan, ang pagpupunyagi at pamumuhunan ko pa rin ang nag – iisang susi sa pagtamo ng mga ito.
Nakakairita na rin na sa bawat pagkiling at pakikinig sa mga isyu tungkol sa korupsyon, may mga pulitikong sumisikat at mga personalidad ng kumukita. Nakakasawa rin ang magpagamit. Mahirap mangarap para sa buong sambayanan. Kaya mangangarap muna ako para sa sarili ko. Ayon sa lyrics ng kantang “Greatest Love of All”: Learning to love yourself is the greatest love of all.”
Nakakapagod nang subaybayan ang episode ng mga drama ng mga pulitikong ito. May kung ilan taon na ring laman ng media ang bawat basurang lumalabas sa mga bibig nila. Ang tanong nagbago ba ang buhay ng mga Pilipino? Naghuhumiyaw pa rin sa mga resulta ng sarbey ang kahirapan ng maraming Pilipino!
Taong 2000, todo suporta ako sa mga protesta laban kay Erap. Naging laman din ako ng EDSA. Napakinggan ko rin ang makabagbag damdamin talumpati ni Bong Revilla laban sa kanyang Ninong Erap. Inisip ko noon obligasyon ko bilang iskolar ng bayan at mag - aaral ng pamantasang hirang ang lumahok at mapabilang sa mga sumisigaw ng PAGBABAGO at KATOTOHANAN. Drama lang pala ang lahat. Labo – labo na ulit. ANG DEMONYO NOON AY ANGHEL NA NGAYON. AT ANG TAKDA NOON AY TADAKLAN NA NGAYON.
Masisisi ba ako kung naging ganito ang pananaw ko? Tawagin niyo na akong apathetic. Hindi rin naman kalabisang sabihin na marami na rin ang may ganitong pananaw. Hindi lang umaabot sa electronic platforms dahil marahil sa kawalan ng access sa Internet!
ZTE Broadband deal? Ang agawan sa komisyon ng mga masisibang opisyal ng gobyerno! Idagdag pa ang mga kamag – anak nila.
Fertilizer Scam? Ang dahilan ng panghihimutok ng ibang pulitiko dahil sa na-wais-an sila ng ibang pulitiko! Nakagawa ng pera sa ilalim ng butas ng ilong nila.
Cha - cha? Abay ewan ko! Eh ano ngayon kung gusto ni GMA humaba ang kanyang termino? Para namang magiging 360 degrees ang magiging pagbabago sa Pilipinas kung iba na ang nakasalampak sa upuan ng pangulo!Pakialam ko kung naka- seatbelt si GMA sa silya niya. Kesehodang economic provisions, political provisions kahit pa yung language provisions ng Konsti ang baguhin, keber! Nasisiguro kong kagaya ng eleksyon, ang pagpanig sa isyu ay WALA ring maidudulot na mabuti kundi sakit ng kalooban at patang katawan. Sapat na sa akin na hindi nila ipagbawal ang paghinga.
Nakakiritang isipin na noong 1998 ay magkasama sina JDV at GMA laban kay Erap at Edong. (Ikinagalit ito ni Tito Sotto na umasang magiging vice presidential candidate ni GMA.) Ngayon, ang dating nilalanggam na pagsasama nina GMA at JDV ay naging simpait ng buto ng punong mahogany. Kulang na lamang ay inuman ng Cortal para tuluyang maagas. Bakit nag – iba ng linya si JDV? Bakit pumuputak na siya ngayon ng mga sintonadong awitin?
Bumalikwas si JDV upang saklolohan ang kanyang anak na hinayang na hinayang sa dapat sana’y kikitain niya sa mga Tsino. Siguro binabangungot siya gabi – gabi dahil sa panghihinayang. Sino pang binubola nila na kunyari ay di na nila kayang batahin ang korupsyon sa pamahalaan? Kung totoo ang drama nila, bakit ngayon lang? Bakit pinalampas pa ang ilang taon bago isiniwalat ang tungkol sa diumano’y maantang transaksyon nina GMA, et al.? O baka naman hindi pa nila alam na ilalaglag sila sa bandang huli kaya nagsurut – surutan muna sila nung umpisa, di kaya?
Eh kung ganun ang kwento bakit ako makikilahok sa away ng mga gahaman sa salapi? Bahala na kung hindi ko pinakinabangan ang perang isinuka ng pamahalaan! Mas mahalaga sa akin ang maging matiwasay ang buhay ko at ng mga minamahal ko sa buhay.
Nakakasawa na rin kasi ang maging MAKABAYAN kung ang mas nakararami ay sa atin ay MAKABULSA! Masikip na ang mga liwasan sa rebulto nina J.P. Rizal at Andres Bonifacio para magdagdag pa ng isang rebulto.
Batid ko na may mga kilay na tataas! May mag – aakusang breakdown of social responsibilities. Pero sana suriin din ang kalagayan ng Pilipinas at yung kalagayan ng mga simpleng mamamayan. Mainam ang pagkilos para sa mga taong may tagasalo ng mga obligasyong pampamilya. Ako kasi kakaunti lamang ang panahon ko para sa mga “makabayang” usapin.
Pilipino/ Filipino pa rin ako. Tumatayo pa rin ako nang tuwid sa tuwing tinutugtog ang “Lupang Hinirang.” Kilala ko pa rin ang mga bayani ng bansang ito. Kabisado ko pa rin ang mga institusyong panlipunan ng Pilipinas. Napakakitid ng batayan ang mga ito upang mabansagang “makabayan.”
Gayunpaman, hindi ko rin bibilhin ang mga ipinapanukala ng mga “rebolusyunaryo” na iparating/ ipakita sa lansangan ang pagiging makabayan. Kung yan lamang ang natitirang paraan ng pagpapakita ng pagiging makabayan, hahayaan ko na lamang na mabansagang akong dayuhan sa sariling bayan.
Sa ganang akin, anuman ang nagawa ko ngayon, anuman ang nakamit kong katiwasayan sa pamumuhay ay hindi ko kailaman naging utang o utang na loob sa mga pulitiko. At kahit kailan hindi sila magiging bahagi nito. Kung nakinabang man ako sa mga patakarang makro ng pamahalaan, ang pagpupunyagi at pamumuhunan ko pa rin ang nag – iisang susi sa pagtamo ng mga ito.
Nakakairita na rin na sa bawat pagkiling at pakikinig sa mga isyu tungkol sa korupsyon, may mga pulitikong sumisikat at mga personalidad ng kumukita. Nakakasawa rin ang magpagamit. Mahirap mangarap para sa buong sambayanan. Kaya mangangarap muna ako para sa sarili ko. Ayon sa lyrics ng kantang “Greatest Love of All”: Learning to love yourself is the greatest love of all.”
Linggo, Nobyembre 23, 2008
Clue!
Basahin ang nilalaman ng inyong readings!
Nasa ibaba ang ilan sa mga posibleng tanong sa pagsusulit. TANDAAN: MAARING LUMABAS, MAARING HINDI!
Ang tekstong enumerasyon ay maaring uriin bilang sikwensyal – kronolojikal at prosijural.
Ito ay hakbang sa pagbasa kung saan nagaganap ang pagkilala sa mga nakalimbag na simbulo at maging sa pagbigkas nang wasto sa mga simbulong nababasa.
Oh ayan na... ilan lamang 'yan sa pwede niyong pakinabangan....
Nasa ibaba ang ilan sa mga posibleng tanong sa pagsusulit. TANDAAN: MAARING LUMABAS, MAARING HINDI!
Ang tekstong enumerasyon ay maaring uriin bilang sikwensyal – kronolojikal at prosijural.
Ito ay hakbang sa pagbasa kung saan nagaganap ang pagkilala sa mga nakalimbag na simbulo at maging sa pagbigkas nang wasto sa mga simbulong nababasa.
Oh ayan na... ilan lamang 'yan sa pwede niyong pakinabangan....
Linggo, Nobyembre 16, 2008
Wikang Filipino sa Ingleserong World
Ano sa Ingles sa galonggong? Alam niyo ba ang sagot? Hindi! Ang tambilawan kaya? Lalong hindi! Kaya di ko na itatanong kung alam niyo ang Ingles ng sapsap at tulisan?
Simpleng tanong para sa malalim na punto. Maraming sa atin ang nahuhumaling sa wikang Ingles. Lahat ay mistulang mga dagang nagnanais makasilo ng bagong salita, bagong ekspresyon, bagong kaanyuang dulot ng Ingles! Kaya nga tumatabo ng kita ang mga gumagawa ng diksyunaryo sa Ingles.
Maraming nagsasabi na Ingles ang passport para lumabas ng Pilipinas at magkamal ng salapi! Ingles ang kailangang para pumasok sa call center. Ingles ang kailangang upang mapasok ang worldwide web. Ingles ang kailangang para makabingwit ng Amerikang mag – aahon sa hirap at magdadala ng kakaibang ligaya na hindi kayang ibigay ng mga Pinay. SiPing ang kinabukasan.
Nakakaawa ang mga mag –aaral na Pilipino. Sa kagustuhan ng ilan na matuto ng wikang Ingles, isinasakripisyo ang pagkatuto ng Pinoy sa Matematika at Siyensya. Nakapagtataka lang na ang mga mauunlad na bansa sa Asya katulad ng Japan, Korea, at China ay itinuturo ang sayans at math sa kanilang mga estudyante sa kanilang sariling wika. Tanong lamang po. Sa paggawa ba ng kotse, Ingles ba ang ginagamit. Sa paggawa ng mga piniratang gamit na ibinibenta ng mga Tsinoy galing Taiwan, Ingles din ba ang gamit? Bakit tayo sa dito sa Pilipinas na mahusay sa Ingles kung ihahambing sa mga bansa ito ay lagare at kutsara ang naiimbento? Kahit tingnan niyo ang mga tindahan ng mga Tsinoy dito sa Kalibo, walang kayong makikitang paninda na yari sa Pilipinas. Lahat imported. Galing Tsina o Taiwan. Ang galing lang sa Pilipinas ay ang mga tindera at kargador nila. Bakit kaya nabuhay naman nang matiwasay ang mga Tsinong ito na hindi nga yata alam sabihin ang “My name is ___________________, native of _________________________. My celfone number is 09191434452”. Hindi ba kung hihingi tayo ng discount, calculator lang ang katapat. Hindi naman sila nalulugi. Parami pa nga sila nang parami. Nakatutuwa nga isipin na ang mga Pilipinong nagtapos ng Master in Business Administration o MBA na inaral sa wikang Ingles ang lahat ng sabjek ay nalugi pa sa negosyong bawang at sibuyas. Nag –Iingles yan ha.
Samakatuwid, hindi Ingles ang susi para maging industriyalisado ang bansang ito kundi ang malalim na pag – unawa at pagkatuto ng mga konsepto ng engineering at pagnenegosyo. Beybi, Inglesin mo nga yun!
Nag – aaral tayo ng Ingles para maging kompetitiv sa labas ng Piilipinas. Kompetitiv sa alin? Sa mga trabahong pang – atsay, pangtsimay, pangmutsatsa! Kalunos – lunos na ang paghahandang ginagawa ng gobyerno ay gawing domestic helper ang mga Pinay sa labas ng Pilipinas. Ito ba ang matatawag na kaunlaran?
Ang pagkakaunawa ko kasi, ang Ingles ay isang kasanayan at hindi isang kaalaman. Ginagamit ang Ingles upang ihatid at ibenta ang isang ideya sa isang nagsasalita ng Ingles.
Pero alam niyo minsan para tayong mga lasing. Bakit kaya ‘pag pinag – uusapan ang Filipino, palaging nauuwi sa usapin ng nasyunalismo. Sa muli, atin atin lamang ito. Huwag niyo na pong ipagsabi. Ang mga nagsasabi ng ganun ay kapos ang kaalaman! Sila yung mga hindi na tumanda sa kanilang pinag – aralan. O mas mainam sabihing walang pinagkatandaan.
Alam niyo rin kung ano pa ang mali? Lagi kasi nating ipinapasok ang sinabi ni Jose Rizal. Ano ba sinabi niya? “Ang hindi magmahal sa sariling wika ay higit pa sa malansang isda.” Wow mga berks, hebigats!. Kay Rizal, ito lang ang masasabi ko: Pangarap kong tuparin ang mga pangarap mo!
Medyo korni na sa panahong ito ang linyang ito ni Rizal! Matagal nang patay si Rizal! Kaya unti – unti na rin nating patayin ang gasgas at gastadong linyang ito. Bitbit kasi nito ang usapin ng kung paano ba ang maging Pilipino. Lumalabas na kung hindi ka raw nagsasalita sa Filipino ay hindi ka Pilipino. Aba’y hindi yan totoo. I can speak the language of George W. Bush. I’m a Filipino in every sense of the word.. Pinoy ini! Sanay mag- Tibyog tibyog!
Wala pang titser sa Filipino ang nagsasabi sa akin na huwag pag – aaralan ang Ingles at magsalita sa Ingles. Katunayan, hinihimok kami na mag – aral at magsalita sa Ingles. Pero ang ilan sa atin, puro paninira ang sinasabi. Kesyo sa patuloy na pagsasalita sa Filipino, nasisira ang fluency sa Ingles. Kesyo nagiging baduy daw kami. Sabihin mo yan sa lelang kong panot!
Nakapagtataka lamang kasi na “Kamaan takun magKinaray – a kaja run”, Kabalo na ko maghambal it Hiligaynon subong. Te, suportahan niyo ko? Subalit “Antiguhan man gihapon ako maghambae it Inakeanon hasta makaron”. Puntong – Ibajay pa! Hindi ko pa rin nakakalimutan ang unang wika ko – ang Aklanon! Kaya iniisip ko na puro kasinungalinang ang sinasabi nila. Siguro, hindi lang sila nagturo nang maayos at magpasahanggang ngayon, marami sa mga mag – aaral na Pilipino ang mahina sa Ingles. Kasalanan ba ‘yun ng wikang Filipino?
Mistulang may kompetisyon sa pagitan ng Filipino at Ingles – kung alin ang higit na kapaki – pakinabang, higit na sosyal, higit na mataas. Matyagan niyo lang na! Sa totoo lang, wala namang kompetisyon. Dapat tingnan natin ang dalawang wikang – ang Filipino at Ingles bilang mga instrumento ng pag – unlad ng ating naghihirap na bansang Pilipinas. Magkaagapay ang dalawang ito tungo sa ating kaunlaran. Nakakasira lamang sa usaping ito ay ang mga taong nabulag sa hiwaga at haraya ng Ingles.
Muli nating suriin ang ating nalalaman. Muli nating tuklasin ang ating mga kahinaan. Muli nating tingnan kung sapat ang ating kahandaan. Sa ganito lamang paraan magiging segurado tayo na tayo ay world – class.
Tulungan ninyo akong ikalat ang kaalamang ito. Tulungan ninyo akong itaas ang antas ng pag – unawa ng marami sa atin. Magsuri tayo. Magtulungan tayo. Maghawak – kamay tayo sa gawaing ito.
Sa dami ng sinabi ko, isa lang ang itatanong ko sa inyo. Alam niyo na ba ang Ingles ng sapsap at tulisan. Sagutin niyo ‘yan. Now na!
Simpleng tanong para sa malalim na punto. Maraming sa atin ang nahuhumaling sa wikang Ingles. Lahat ay mistulang mga dagang nagnanais makasilo ng bagong salita, bagong ekspresyon, bagong kaanyuang dulot ng Ingles! Kaya nga tumatabo ng kita ang mga gumagawa ng diksyunaryo sa Ingles.
Maraming nagsasabi na Ingles ang passport para lumabas ng Pilipinas at magkamal ng salapi! Ingles ang kailangang para pumasok sa call center. Ingles ang kailangang upang mapasok ang worldwide web. Ingles ang kailangang para makabingwit ng Amerikang mag – aahon sa hirap at magdadala ng kakaibang ligaya na hindi kayang ibigay ng mga Pinay. SiPing ang kinabukasan.
Nakakaawa ang mga mag –aaral na Pilipino. Sa kagustuhan ng ilan na matuto ng wikang Ingles, isinasakripisyo ang pagkatuto ng Pinoy sa Matematika at Siyensya. Nakapagtataka lang na ang mga mauunlad na bansa sa Asya katulad ng Japan, Korea, at China ay itinuturo ang sayans at math sa kanilang mga estudyante sa kanilang sariling wika. Tanong lamang po. Sa paggawa ba ng kotse, Ingles ba ang ginagamit. Sa paggawa ng mga piniratang gamit na ibinibenta ng mga Tsinoy galing Taiwan, Ingles din ba ang gamit? Bakit tayo sa dito sa Pilipinas na mahusay sa Ingles kung ihahambing sa mga bansa ito ay lagare at kutsara ang naiimbento? Kahit tingnan niyo ang mga tindahan ng mga Tsinoy dito sa Kalibo, walang kayong makikitang paninda na yari sa Pilipinas. Lahat imported. Galing Tsina o Taiwan. Ang galing lang sa Pilipinas ay ang mga tindera at kargador nila. Bakit kaya nabuhay naman nang matiwasay ang mga Tsinong ito na hindi nga yata alam sabihin ang “My name is ___________________, native of _________________________. My celfone number is 09191434452”. Hindi ba kung hihingi tayo ng discount, calculator lang ang katapat. Hindi naman sila nalulugi. Parami pa nga sila nang parami. Nakatutuwa nga isipin na ang mga Pilipinong nagtapos ng Master in Business Administration o MBA na inaral sa wikang Ingles ang lahat ng sabjek ay nalugi pa sa negosyong bawang at sibuyas. Nag –Iingles yan ha.
Samakatuwid, hindi Ingles ang susi para maging industriyalisado ang bansang ito kundi ang malalim na pag – unawa at pagkatuto ng mga konsepto ng engineering at pagnenegosyo. Beybi, Inglesin mo nga yun!
Nag – aaral tayo ng Ingles para maging kompetitiv sa labas ng Piilipinas. Kompetitiv sa alin? Sa mga trabahong pang – atsay, pangtsimay, pangmutsatsa! Kalunos – lunos na ang paghahandang ginagawa ng gobyerno ay gawing domestic helper ang mga Pinay sa labas ng Pilipinas. Ito ba ang matatawag na kaunlaran?
Ang pagkakaunawa ko kasi, ang Ingles ay isang kasanayan at hindi isang kaalaman. Ginagamit ang Ingles upang ihatid at ibenta ang isang ideya sa isang nagsasalita ng Ingles.
Pero alam niyo minsan para tayong mga lasing. Bakit kaya ‘pag pinag – uusapan ang Filipino, palaging nauuwi sa usapin ng nasyunalismo. Sa muli, atin atin lamang ito. Huwag niyo na pong ipagsabi. Ang mga nagsasabi ng ganun ay kapos ang kaalaman! Sila yung mga hindi na tumanda sa kanilang pinag – aralan. O mas mainam sabihing walang pinagkatandaan.
Alam niyo rin kung ano pa ang mali? Lagi kasi nating ipinapasok ang sinabi ni Jose Rizal. Ano ba sinabi niya? “Ang hindi magmahal sa sariling wika ay higit pa sa malansang isda.” Wow mga berks, hebigats!. Kay Rizal, ito lang ang masasabi ko: Pangarap kong tuparin ang mga pangarap mo!
Medyo korni na sa panahong ito ang linyang ito ni Rizal! Matagal nang patay si Rizal! Kaya unti – unti na rin nating patayin ang gasgas at gastadong linyang ito. Bitbit kasi nito ang usapin ng kung paano ba ang maging Pilipino. Lumalabas na kung hindi ka raw nagsasalita sa Filipino ay hindi ka Pilipino. Aba’y hindi yan totoo. I can speak the language of George W. Bush. I’m a Filipino in every sense of the word.. Pinoy ini! Sanay mag- Tibyog tibyog!
Wala pang titser sa Filipino ang nagsasabi sa akin na huwag pag – aaralan ang Ingles at magsalita sa Ingles. Katunayan, hinihimok kami na mag – aral at magsalita sa Ingles. Pero ang ilan sa atin, puro paninira ang sinasabi. Kesyo sa patuloy na pagsasalita sa Filipino, nasisira ang fluency sa Ingles. Kesyo nagiging baduy daw kami. Sabihin mo yan sa lelang kong panot!
Nakapagtataka lamang kasi na “Kamaan takun magKinaray – a kaja run”, Kabalo na ko maghambal it Hiligaynon subong. Te, suportahan niyo ko? Subalit “Antiguhan man gihapon ako maghambae it Inakeanon hasta makaron”. Puntong – Ibajay pa! Hindi ko pa rin nakakalimutan ang unang wika ko – ang Aklanon! Kaya iniisip ko na puro kasinungalinang ang sinasabi nila. Siguro, hindi lang sila nagturo nang maayos at magpasahanggang ngayon, marami sa mga mag – aaral na Pilipino ang mahina sa Ingles. Kasalanan ba ‘yun ng wikang Filipino?
Mistulang may kompetisyon sa pagitan ng Filipino at Ingles – kung alin ang higit na kapaki – pakinabang, higit na sosyal, higit na mataas. Matyagan niyo lang na! Sa totoo lang, wala namang kompetisyon. Dapat tingnan natin ang dalawang wikang – ang Filipino at Ingles bilang mga instrumento ng pag – unlad ng ating naghihirap na bansang Pilipinas. Magkaagapay ang dalawang ito tungo sa ating kaunlaran. Nakakasira lamang sa usaping ito ay ang mga taong nabulag sa hiwaga at haraya ng Ingles.
Muli nating suriin ang ating nalalaman. Muli nating tuklasin ang ating mga kahinaan. Muli nating tingnan kung sapat ang ating kahandaan. Sa ganito lamang paraan magiging segurado tayo na tayo ay world – class.
Tulungan ninyo akong ikalat ang kaalamang ito. Tulungan ninyo akong itaas ang antas ng pag – unawa ng marami sa atin. Magsuri tayo. Magtulungan tayo. Maghawak – kamay tayo sa gawaing ito.
Sa dami ng sinabi ko, isa lang ang itatanong ko sa inyo. Alam niyo na ba ang Ingles ng sapsap at tulisan. Sagutin niyo ‘yan. Now na!
Mag-subscribe sa:
Mga Post (Atom)